Sturen op Brede Welvaart

Bij Brede Welvaart staat kwaliteit van leven centraal en kijken we breder dan alleen materiële welvaart (gemeten in BBP). Brede Welvaart biedt een andere kijk op economische ontwikkeling, waarbij ook aspecten als milieu, gezondheid en sociale aspecten worden meegenomen. Dat klinkt heel mooi, maar hoe kun je daar als overheid op sturen? En hoe maak je het effect op de verschillende aspecten van Brede Welvaart inzichtelijk?

Effecten in beeld met beleidskeuzetool

Om gemeenten, provincies en regio’s hierbij te helpen heeft Bureau BUITEN een tool ontwikkeld. Met de Brede Welvaart beleidskeuzetool laten we zien wat de indicatieve uitwerking is van veelvoorkomende beleidskeuzes op de Brede Welvaart. Op die manier wordt duidelijk dat bepaalde beleidskeuzes op de korte- en lange termijn zowel positieve als negatieve effecten op de Brede Welvaart hebben. Het inzichtelijk maken gebeurt aan de hand van acht thema’s, hierachter liggen verschillende indicatoren waarmee je de effecten kunt meten.

Transformatie bedrijventerrein naar woongebied

Toelichting

Er is een woningtekort in Nederland. Om in de vraag naar woningen te voorzien wordt door overheden gekeken naar de mogelijkheden van transformatie van leegstaand bedrijfsvastgoed op bedrijventerreinen. Het kan hierbij gaan om permanente transformatie, maar ook om tijdelijke flexwoningen. Enerzijds wordt het woningtekort tegengegaan, maar anderzijds is ruimte voor werken nodig. Een tekort aan geschikte bedrijfsruimte kan de lokale en regionale economie negatief beïnvloeden. Gemeenten staan voor de keuze of ze ruimte willen bieden voor transformatie van bedrijventerreinen in hun beleid. Meer informatie hierover lees je hier.

Onderwijs

Geen grote effecten op dit thema. Mogelijkerwijs zullen studenten verder moeten reizen voor een stage als de bedrijven zich elders vestigen.

Economische welvaart

Verkleint mogelijk de diversiteit in het type werk dat in een gemeente wordt geboden. Banen die traditioneel op bedrijventerreinen zijn gevestigd verdwijnen (o.a. industrie, logistiek en groothandel). Zorgt ook voor een afname van ruimte voor werk en daarmee mogelijk voor een afname van de economische welvaart.

Gezondheid

Zorgt voor een afname van inclusiviteit van de stad doordat werken minder bereikbaar wordt; het vergroot de afstand tot werk.

Veiligheid

Geen grote effecten op dit thema. Wel een aandachtspunt: bij gedeeltelijke transformatie dient de programmering, locatie van nieuwe woningen en infrastructuur goed overwogen te worden om gevaarlijke (verkeers)situaties te voorkomen.

Wonen

Verlaagt (in theorie) de druk op de woningmarkt.

Bereikbaarheid

Enerzijds wordt de afstand tot werk vergroot. Anderzijds kan de realisatie van nieuwe woningen bijdragen aan de bereikbaarheid van andere voorzieningen.

Duurzame leefomgeving

Verbetert mogelijk de leefomgeving van de omliggende gebieden, denk aan geluids-, vervuiling-, trillings- en stankoverlast.

Cultuur, sport en voorzieningen

Geen grote effecten op dit thema. Aandachtspunt zou kunnen zijn dat het voorzieningenniveau moet worden heroverwogen door het vertrek van bedrijven en de komst van nieuwe woningen.

Verbeteren mogelijkheden recreatie natuurgebied

Toelichting

Er is al jarenlang sprake van een groei van het aantal recreanten en toeristen en daarmee ook een groeiende druk op recreatiegebieden. Een juiste balans tussen natuur, recreatie en toerisme en een prettige leefomgeving is van belang. Toerisme en recreatie dragen positief bij aan de omgeving, de economie én de samenleving. De negatieve effecten willen we voorkomen en minimaliseren. Het is tijd voor ‘waardevol toerisme’, waarbij draagkracht van samenleving en omgeving in balans zijn met de impact van toerisme en recreatie. Meer informatie lees je in het kennisdossier Duurzaam Toerisme en het onderzoek naar de druk op Noord-Hollandse natuur- en recreatiegebieden.

Onderwijs

Beleving van natuur heeft een educatieve betekenis. Maar effecten op de onderwijsvoorzieningen zijn klein.

Economische welvaart

Meer kansen voor  economische bedrijvigheid. Denk aan een grotere afzetmarkt voor bijvoorbeeld horeca, verhuur en overnachtingen.

Gezondheid

Een positief effect in verband met stimuleren van beweging doordat toegankelijkheid en recreatiemogelijkheden toenemen.

Veiligheid

Geen grote effecten op dit thema. Mogelijk licht negatief effect op de verkeersveiligheid.

Wonen

Zowel positief en negatief mogelijk. Positief effect doordat toegankelijkheid en recreatiemogelijkheden toenemen. Mogelijk negatief effect door bezoekers voor bewoners/omwonenden.

Bereikbaarheid

Mogelijk negatief effect wanneer verkeersbewegingen de draagkracht overschrijden.

Duurzame leefomgeving

Risico op negatief effect op de natuurwaarden.

Cultuur, sport en voorzieningen

Mogelijk hoger voorzieningenniveau door groter aantal (potentiële) gebruikers. Omvang afhankelijk van omvang gebied en bezoekersstroom.

Huisvesten industriële bedrijvigheid

Toelichting

Het kabinet wil dat de Nederlandse economie in 2050 circulair is. Deze transitie economie gaat gepaard met een verandering en waarschijnlijke toename van de ruimtevraag. Enerzijds zijn er minder productiefaciliteiten nodig. Anderzijds zal er meer vraag komen naar bedrijfsruimten met een hoge milieucategorie voor recyclingactiviteiten en naar locaties voor opslag van teruggebrachte materialen. Meer informatie lees hier verder.

Onderwijs

Geen grote effecten op dit thema. Mogelijkerwijs biedt dergelijke bedrijvigheid interessante stageplaatsen voor studenten (en banen voor afgestudeerden).

Economische welvaart

Vitale/cruciale sectoren voor de (toekomstige) economie kunnen de ruimte krijgen; de circulaire economie vraagt zeker de komende jaren om milieuruimte (PBL, 2023). Dit draagt ook bij aan de algemene (regionale) economie en werkgelegenheid.

Gezondheid

Mogelijk risico op schadelijke effecten voor de gezondheid.

Veiligheid

Mogelijk negatieve effecten op de (verkeers)veiligheid.

Wonen

Minder ruimte voor wonen, want gaat niet samen en is gebonden aan wet- en regelgeving (o.a. milieuhindercontouren).

Bereikbaarheid

Sterk afhankelijk van hoe de bedrijvigheid gepland wordt. Enerzijds kan het extra (vracht)verkeer opleveren waardoor de bereikbaarheid negatief wordt beïnvloed. Anderzijds kan hmc bedrijvigheid aan vaarwater de druk op het wegverkeer verminderen.

Duurzame leefomgeving

Verlaagt kwaliteit van de leefomgeving in termen van o.a. geluid, verkeer en woningwaarde. Ook in de omgeving kunnen negatieve effecten worden ervaren in termen van stank, natuur en waterkwaliteit. Op de lange termijn een positiever effect doordat steeds meer ketens circulair i.p.v. lineair worden.

Cultuur, sport en voorzieningen

Mogelijkerwijs zijn er gevolgen voor het voorzieningenniveau in/rondom het terrein waar industriële bedrijvigheid zich huisvest.

Inzetten op zero-emissiestadslogistiek

Toelichting

Inzetten op zero-emissiestadslogistiek: steeds meer gemeenten zetten in op een schone binnenstadslogistiek door in 2025 zones in te voeren waar alleen nog maar emissievrije voertuigen (elektrisch of op waterstof) mogen komen. Door de zero-emissiestadslogistiek (ZES) wordt de uitstoot van teruggebracht en wordt een bijdrage geleverd aan de doelen van het Klimaatakkoord. Tegelijkertijd komt er met name voor ondernemers (in de logistiek) van alles kijken bij deze beleidskeuze: aankopen/leasen van emissievrije voertuigen, deels aanleggen van laadinfrastructuur en het organiseren van overslag in de stadsranden (kleinschalige lokale distributiecentra). Gemeenten staan de voor de keuze of en in welke mate zij dit willen faciliteren, denk aan de omvang van de zero-emissiezone, de termijn waarop deze wordt ingevoerd en hulp die wordt geboden aan ondernemers.

Onderwijs

Geen grote effecten op dit thema.

Economische welvaart

Grote impact op vervoersbedrijven die alleen nog met emissievrije voertuigen de stad in mogen. Deze voertuigen zijn over het algemeen kleiner en een beperkte laadcapaciteit. In en om de stad zullen dus cityhubs ingericht moeten worden, waar overslag kan plaatsvinden.

Gezondheid

Positieve effecten op de gezondheid, omdat de uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof wordt teruggebracht.

Veiligheid

Minder grootschalig vrachtverkeer heeft gevolgen voor de (verkeers)veiligheid in binnensteden. Tegelijkertijd zullen er meer emissievrije en stillere voertuigen voor in de plaats komen.

Wonen

Geen directe effecten op dit thema, zie wel de toelichting bij het thema duurzame leefomgeving.

Bereikbaarheid

Grote gevolgen voor de bereikbaarheid. In plaats van regulier en over het algemeen grootschaliger vrachtverkeer in de binnenstad verwachten we meer kleinschalig emissievrij vrachtverkeer. Verder is de bereikbaarheid van cityhubs waar overslag plaats vindt van belang, met daarbij als aandachtspunt de laadinfrastructuur bij die cityhubs én in/om de binnenstad.

Duurzame leefomgeving

Kwaliteit van de leefomgeving wordt verbeterd, want er is minder geluids- en stankoverlast van regulier vrachtverkeer. Op de plekken waar cityhubs worden ingericht zijn mogelijk nadelige gevolgen voor de duurzame leefomgeving.

Cultuur, sport en voorzieningen

Geen grote effecten op dit thema.

Het gaat om indicatieve effecten van een beleidskeuze op de Brede Welvaart in een willekeurige gemeente. De exacte uitwerking is afhankelijk van externe factoren en wordt bovenal bepaald door de lokale omstandigheden, ook in relatie tot de regio.

Meer informatie

Lees meer informatie over Brede Welvaart  in ons kennisdossier of neem contact op met Nanne van der Struijs, e-mailadres nanne.vanderstruijs@bureaubuiten.nl of bel ons op 030-2318945.